2. Teknologjia( ngagreqishtjatechne-zeje-zanat,prvojdhelogos-shkenc ) sht shkenca qmerret me prodhimin e materialeve dhe me metodat e prpunimit t tyreme qllim t prftimit tgjysmproduktevedheprodukteve t gatshme. Natyrai ofron njeriut nj numr t madh t materialeve t cilati shfrytzon prnevoja t ndryshme. Nj pjes t ktyre materialeve njeriu i shfrytzonashtu si i merr nga natyra, ndrsa nj pjes tjetr i v n prdorim pasiq me punn e vet, duke zbatuar prvojat e fituaradhemundsit shkencoredhe teknike,i prodhon dhe i prpunon, varsisht nga nevoja. 3. Gjatprodhimit, prkatsisht prpunimit t materialeve, mund t ndryshojforma apo pamja e jashtme e materialit ose eventualisht mund tndryshoj edhe ndrtimi i brendshm i tij. Si rrjedhim i ksaj,teknologjia konvencionalisht ndahet n: -teknologji mekanike-teknologji kimike Teknologjia mekanike konsiston n ndryshimin eforms (pamjes) s jashtme dhe t vetive fiziko-mekanike t materialit.Proceset e ktilla kryesisht kryhenme ann e veprimeve mekanike. 4.Roli i teknologjise prodhuese per zhvillimin e vendit dhe rritjen emireqenies njerezore eshte tejet i madh. Vlen vetem te theksohet sene SHBA: -20% e te ardhurave te pergjithshme kombetare (GDP)realizohen nga sektori i teknologjise prodhuese, -18% e fuqisepunetore eshte ne sektorin e teknologjise prodhuese, -40% eeksportit amerikan realizohet nga sektori i teknologjise prodhuese.5. Teknologjia prodhuese nuk mjafton vetem te nxjerri produktin netreg. Nese produkti: 1-Nuk posedon cilesi te larte 2-Nuk ka kostote ulet dhe3-Nese nuk ofrohet ne kohen e duhur (JIT), atehereteknologjia prodhuese, respektivisht procesi teknologjik nuk eshtekonkurrues. 6. 7. 8. 9. - 10. Gjat prpunimit t lnds s pareprftohen: - gjysmprodukte-gjysmeprodhime(gjysmfabrikate-parafabrikate) - produkte t gatshme-prodhime tegatshme (fabrikate) 11. Koncepti i teknologjise bashkekohore 12.13. 14. TEKNOLOGJIA E PERPUNIMIT ME DEFORMIM Teknologjia eperpunimit me deformim ose sic quhet ndryshe teknologjia eperpunimit plastik njihet dhe perdoret prej shume kohesh. Nepermjetkesaj teknologjie njerezimi siguronte mjetet dhe veglat e mbrojtjesse vendit dhe te punimit te tokes. Shpeshhereneliteratureper keteteknologji te perpunimit mund te gjendet edhe termi: perpunim paheqje ashkle, perpunim me trysni ose edhe formedhenia me deformimsidhe formimi me deformim. 15. Ndikimi i deformimit ne vetite ematerialit 16. Historiku i zhvillimit te teknologjise se perpunimitme deformim Perpunimi plastik si teknologji prodhimi, njihet prejshume kohesh. Nepermjet kesaj teknologjia njerezimisiguronte veglate punes dhedhe mjetet embrojtjes se vendit. Nga prodhimi ne formeartizanale, perpunimi me deformim eshte shnderruar ne prodhimindustrial me baza teorike tekniko-shkencore. Sukseset e arriturane kete fushe fale modernizimit te proceseve te prodhimit kanehapur perspektiva te medha per zhvillimin e vendeve qe e kaneperdor kete teknologji te prodhimit. 17. 18. Sipas disa te dhenavestatistikore afro 30-50% e pjeseve dhe detaleve te ndryshmemakinerike prodhohen me deformim plastik, ndersa sipasparashikimeve te disa futurologeve kjo pjesemarrjedo te shtohetedhe me tej si ne prodhimin primar poashtu edhe ne prodhiminsekondar te produkteve te perpunuarme deformim plastik. Vlen tetheksohet se ne RFGJ dhe ne SHBA kjo teknologji e perpunimit eshteme e perfaqesuar. 19. Perpunimi me deformim eshte nje ngateknologjite baze te prodhimit ne industrine mekanike.-Afro 78% eprodhimit boteror te celikut perpunohet me deformim plastik negjysmeprodukte dhe produkte te gatshme qe gjejne perdorim tekonsiderueshem ne dege te ndryshme te industrise.-Afro 55-60% emetaleve me ngjyre dhe e lidhjeve te tyre poashtu perpunohen medeformim plastik. 20. Fushat e perdorimit te produkteve teperfituar me deformim plastik: -industria e konsumit te gjere,-industria e mekanikes bujqesore, -industrija elektromekanike,-industria automobilistike dhe hekurudhore, -industria e mekanikesprecize, -industria navale, -industria aeronautike, -industriaeprodhimit te pajisjeve ushtarake, etj. 21. Vlen poashtu tepermendet se me kete teknologji te perpunimit realizohen: -rreth95% e punimeve ne industrine e konsumit te gjere, -rreth 85% epunimeve ne industrine e mekanikes bujqesore, -mbi 70% neindustrine elektromekanike. 22. Sipas nje autori anglez,KienzlePerpunimi me deformim perdoret si per prodhimin e pjesevedhe detaleve te vrazhdeta poashtu edhe per prodhimin e pjeseve mefinicion te larte. Me kete teknologji te perpunimit perfitohenpjese dhe detale duke filluar prejgjilperes dhe luges deri telokomotiva, prej dhembezoreve te oreve deri te rezervoaretmepermasa te medha . Vlen te theksohet se perpunimi me deformim eshtei perfaqesuar ne te gjitha deget industriale. 23. Sot prirje nebote eshte qe metodat e perpunimit me derdhje dhe heqje ashkle tezevendesohen me atote deformimit plastik. Kjo prirje eshte sirezultat i avantazheve (perparesive) teknike dhe ekonomike qe kaperpunimi me deformim ndaj teknologjive tjera te perpunimit,prandaj zevendesimi i tyre me kete teknologji te perpunimit pobehet gjithnje e me teper ne industrine mekanike. 24. 25. Faktoretqe ndikojne ne perzgjedhjen e metodes se perpunimit me deformim:-forma permasatdhe tolerancat e produktit, -cilesia (kualiteti) iproduktit, -leverdia ekonomike, -kapaciteti prodhues, -lloji(tipi)i prodhimtarise, etj. 26. Avantazhet(perparesite) teknike: -me njelevizje relativisht te thjeshte te makines per deformim(cekanit osepreses) mund te prodhohen pjese me konfiguracion tejet tenderlikuar, te cilat me metoda tjera te perpunimitnuk mund teperpunohen, ose eventualishtper prodhimin e tyre do te duhej teaplikohen nje seri e operacioneve te komplikuara dhe tenderlikuara, -preciziteti(saktesia) i larte i pjesevedhe arritja eshmangieve (tolerancave) te ngushta, -perftimi i produkteve me vetite larta mekanike qe si rrjedhoje zvogelohet pesha. 27.
perpunimi me deformim.zip
28. Disavantazhet (mangesite-te metat): -rendimenti i larterealizohet vetem gjate prodhimitne mase te madhe dhe ne seri,ndersa ne rastet e prodhimit individual kjo nuk mund te arrihet,-aplikimi i forcave te medha per deformim, qe realizohet me makiname fuqi te madhe te instaluar, -cmimi relativisht i larte i veglaveper deformim, -zvogelimi i plasticitetit gjate realizimit teperpunimit si rezultat i efektit te dukurise se forcimit fizik,etj. 29. 30. 31. 32. -Vegla per deformim ushtron ngarkese qe etejkalon kufirin e rrjedhshmerise se materialit (Re) , -Lenda epare(materiali) qe i nenshtrohet deformimit merre formen e vegles ecila eshkakton deformimin, -Ngarkesa (forca) qe ushtrohet nematerial mund te jete: terheqese, shtypese, lakuese (perkulese),perdredhesedhe e kombinuar. 33. Trupi pa ngarkeseNgarkese neterheqje Ngarkese neshtypje Ngarkese ne lakim NgarkeseneprerjeNgarkese ne perdredhjeNgarkese e kombinuar 34. Deformiminevaresi te kohezgjatjes se veprimit 35. Teoria e deformimitFenomenet qe e shoqerojne deformimin e materialeve jane te shumtadhe jane objekt shqyrtimi i nje numri te madhshkencetaresh dheqendrave te ndryshme kerkimore-shkencore si ne planin teorik(teoria e deformimit) poashtu edhe ne planin praktik (teknologjia edeformimit). Teoria e deformimit zhvillohet ne tre drejtime:-drejtimi mekaniko-matematik -drejtimi fizik, -drejtimifiziko-kimik 36. Korrelacioni ndermjet sforcimit dhe deformimit 37.Re(Mpa) Zgjatimi A (%) 0.2%Qendrueshmeria maksimale Kufiri irrjedhshmerise Rm(Mpa) Shkaterrimi Deformimi elastik Deformimiplastik 38. 39. 40. 41. Sforcimi(kufiri) konvencional i rrjedhjes42. (c)2003 Brooks/Cole, a division of Thomson Learning,Inc.Thomson Learning is a trademark used herein under license. 43.44. 45. 46. Qendrueshmeria maksimale ne terheqje per materiale tendryshme 47. 48. Viskoziteti dinamik per materiale te ndryshme 49.50. 51. Ferkimi i kontaktit gjate perpunimit me deformim -ne pjesendermuese te metodave te perpunimit me deformim, ferkimi i kontaktiteshte ipadeshirueshem (ka ndikim negativ),-pengohet, respektivishtfrenohetrrjedhja e metalit, -forca, respektivisht fuqia perdeformim rritet, -pershpejtohet konsumi i vegles per deformim,-ngjitje(saldimi) i vegles per deformim me pjesen qe i nenshtrohetdeformimit, 52. 53. Gjate perpunimit me deformim ne madhesinekoeficientit te ferkimit kryesisht ndikojne: -procesiteknologjik(metoda e perpunimit ) -lloji i materialit qe perpunohet,-kualiteti i siperfaqes se vegles per deformim, -temperatura eperpunimit me deformim, -shpejtesia e deformimit, -lubrifikimi,respektivisht vajosja.Ngarkesat ne shtypje per shkak te ferkimit tekontaktit mund te arrijne vleren deri ne 2500MPa kundrejt vleresprej 50MPa te ciftet e ndryshme makinerike. 54. Vlen te theksohetse ferkimi i kontaktit gjate cilindrimit luan rol pozitiv nga sefale forcave te ferkimit qe lindin ne castin e kontaktit te metalitme cilindrat laminues, metali kapet nga cilindrat laminues hyn nehapsiren midis tyre dhe deformohet duke u reduktuar(teholluar) dukeu zgjeruardhe duke u zgjatur. 55. Llojet e ferkimit te kontaktitgjate perpunimit me deformim: -ferkimi i thate (kontakti isiperfaqevendermjet pjeseve metalike eshte pa mjetlubrifikues-vajoses), -ferkimikuazi hidrodinamik (shtresa e mjetitlubrifikues-vajoses ben ndarjen e plote ndermjet siperfaqeve tepjeseve metalike kontaktuese), -ferkim kufitar (ekziston shtresa emjetitlubrifikues-vajoses, qe ne pozicione tecaktuara mund tenderpritet per shkak te veprimit te presioneve te medha dhe sirrjedhoje shkaktohet saldimi i pjeseshem i siperfaqevekontaktuese), 56. -ferkim i perzier, qe me se shumti paraqite nepraktiken prodhuese (perbehet nga ferkimi kuazi dinamik dhe ferkimikufitar). Ferkimi i kontaktitshkakton ndryshimin e gjendjes sesforcuar, rritdhe ndryshon konfiguracionin e siperfaqes kontaktuesete metalit qe i nenshtrohet deformimit. 57. Vlen te theksohet seefekti i veprimit te ferkimit te kontaktitshfaqet edhe ne ndertimine brendshem te siperfaqeve kontaktuese te vegles per deformim mematerialin qe i nenshtrohet deformimit, respektivisht ne nivelemikroskopike dhe submikroskopike. 58. Ne pozicionet e kontaktit tendersjelle te vegles dhe pjeses qe i nenshtrohet perpunimitmedeformim, per shkak te koeficientit te madh te ferkimit krijohettemperature e larte dhe ekziston rreziku i ngjitjes me saldim tepjeseve kontaktuese qe manifestojne efekt shume te demshem nerealizimin e procesit me deformim. 59. Vajosja(lubrifikimi) gjateperpunimit me deformim Vajosja ose lubrifikimi aplikohet me qellimte zvogelimit te efektit negativ te ferkimit te kontaktit qeshkaktohet ne mes te vegles per deformim dhe materialit qe inenshtrohet deformimit. Efekti dobiprures i vajosjes: -zvogelohetforca dhe fuqia per deformim, -zvogelohet efekti ingjitjes(saldimit), -zvogelohet konsumi i vegles per deformim,-rritet cilesia e siperfaqes se perpunuar, -largohet nje pjese enxehtesise se krijuar, etj. 60. Vlerat e koeficientit te ferkimitper procese perkatese te teknologjise se perpunimit me deformim dheper teknologjine e perpunimit me prerje-heqje ashkle-gedhendje 61.Metodat (proceset) themelore te perpunimit me deformim (deformimvellimor) 62. Gjate perpunimit me deformim vellimor raporti iseksionit te prerjes terthore ndaj vellimit qe peson deformim eshtei vogel. Raporti = Seksioni i prerjes terthore/Vellimin..eshte ivogel 63. Perpunimi i produkteve te formes petashuqe (Deformimi illamarinave ) 64. Gjate perpunimit me deformim te produkte teformes petashuqe(deformimit te llamarinave), seksioni i prerjesterthore eshte i madh dhe vlen te theksohet se gjate deformimit teketyre produkteve ndryshon vetem forma, ashtu qeraportiiseksionitte prerjes terthore ndaj vellimit eshte imadh. Raporti = Seksioni iprerjes terthore/Vellimin..eshte i madh. Vlen te theksohet se ketijlloji te perpunimit me deformim ju nenshtrohen produktet petashuqe(llamarinat) me trashesi me te vogel se 6,35mm (Tr), -Perpunimimedeformimnen temperaturene rikristalizimit quhet perpunim medeformim ne te ftohte (Tp 2ff7e9595c
Comments